Hội thảo khoa học "Đừng chậm trễ": Chiến thắng bệnh lao với xét nghiệm sinh học phân tử nhanh"
Ngày 5/7/2023, tại Hà Nội, Bệnh viện Phổi Trung Ương, Chương trình Chống lao Quốc gia phối hợp với Công ty Cepheid và Công ty TNHH Thiết bị Minh Tâm tổ chức buổi hội thảo khoa học với chủ đề: “Đừng chậm trễ: Chiến thắng bệnh Lao với xét nghiệm sinh học phân tử nhanh” để tăng cường công tác chia sẻ, cập nhật những thông tin khoa học mới nhất liên quan đến các khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong chẩn đoán và điều trị bệnh lao.
Buổi hội thảo có sự tham dự của các đại biểu, tổ chức trong nước và quốc tế cùng hơn 1.000 nhân viên y tế đang công tác trong ngành lao trên toàn quốc qua hình thức tham dự trực tiếp và trực tuyến nhằm cung cấp các thông tin hữu ích về tình hình bệnh lao trên thế giới và ở Việt Nam, các hướng dẫn chẩn đoán và các phác đồ điều trị mới nhất được áp dụng cũng như các chiến lược, các hoạt động cần thiết để giúp Việt Nam chiến thắng bệnh lao vào năm 2035.
Trong đó, kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử là một bước đột phá quan trọng trong công tác chẩn đoán và điều trị bệnh lao. Đây là kỹ thuật đơn giản, dễ tiếp cận, có độ nhạy, độ đặc hiệu cao trong việc phát hiện vi khuẩn lao và tính kháng thuốc, mang lại giá trị chẩn đoán chính xác, và đặc biệt là rút ngắn đáng kể thời gian trả kết quả so với các xét nghiệm truyền thống trước đây như xét nghiệm soi kính trực tiếp hoặc nuôi cấy vi khuẩn.
Năm 2010, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo sử dụng kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử Xpert MTB/RIF trong chẩn đoán lao và lao kháng thuốc, đặc biệt là thay thế xét nghiệm soi kính trực tiếp tại các phòng xét nghiệm tuyến cơ sở. Tại Việt Nam, kỹ thuật xét nghiệm Xpert MTB/RIF đã được thực hiện thông qua hệ thống máy Genexpert từ năm 2012 và lần lượt được mở rộng áp dụng cho toàn bộ người nghi lao có hình ảnh X quang bất thường trên toàn quốc. Hiện nay, Chương trình chống Lao Quốc Gia (CTCLQG) đã đưa vào sử dụng hơn 320 hệ thống máy GeneXpert tại 180 cơ sở y tế trên 63 tỉnh thành để mở rộng mạng lưới tiếp cận, chẩn đoán những bệnh nhân lao trong cộng đồng. Hệ thống Genexpert là máy xét nghiệm tại điểm chăm sóc (POC) do nhân viên y tế được đào tạo vận hành.
Xét nghiệm Xpert MTB/RIF Ultra thế hệ mới chạy trên hệ thống máy GeneXpert do công ty Cepheid phát triển đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng để chẩn đoán nhanh vi khuẩn lao và xác định tính kháng thuốc Rifampicin (RIF) một cách đơn giản với độ nhạy và độ đặc hiệu cao. Thời gian cho kết quả xét nghiệm nhanh, trong vòng 80 phút. Xét nghiệm Xpert MTB/RIF Ultra đã và đang tạo ra một cuộc cách mạng hóa trong việc quản lý bệnh lao, cũng như giúp cải thiện chiến lược chống lao một cách hiệu quả ở hơn 130 quốc gia trên toàn thế giới. Bệnh viện Phổi Trung Ương – CTCLQG đã nhanh chóng đưa xét nghiệm Xpert MTB/RIF Ultra vào áp dụng rộng rãi và hiệu quả tại Việt Nam, góp phần vào công cuộc thanh toán bệnh Lao vào năm 2035. Phương pháp này đã và đang phát huy hiệu quả cao, phát hiện nhanh bệnh nhân lao, lao đa kháng và siêu kháng thuốc theo chiến lược “2X” (Xquang-Xpert), phát hiện chủ động cho hiệu quả cao gấp 7 lần so với phát hiện thụ động hiện nay. Cùng với CTCLQG, nhiều tổ chức quốc tế tại Việt Nam đã và đang tiếp tục triển khai các chương trình sàng lọc, sử dụng xét nghiệm Xpert MTB/RIF Ultra như là một phương pháp hiệu quả để tăng cường sàng lọc, phát hiện bệnh nhân lao trong cộng đồng, qua đó giúp tối ưu hóa chiến lược “lấy người bệnh làm trung tâm”.
“Đừng chậm trễ: Chiến thắng bệnh Lao với xét nghiệm sinh học phân tử nhanh” đó là thông điệp mà Hội thảo mang đến toàn thể cộng đồng. Việc phát hiện sớm, đặc biệt phát hiện lao chủ động không những cứu sống người bệnh mà còn ngăn chặn nguồn lây lan cho cộng đồng. Kỹ thuật xét nghiệm phân tử nhanh đã đang và sẽ mang lại những đóng góp thiết thực như một cuộc cách mạng trong việc quản lý bệnh lao, giúp triển khai một cách hiệu quả chiến lược quốc gia trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng.
