CỨU SỐNG MỘT NGƯỜI BỆNH SỐC NHIỄM KHUẨN CÓ TỔN THƯƠNG ĐA CƠ QUAN DO TỤ CẦU

Vi khuẩn tụ cầu là một trong những tác nhân gây bệnh nhiều nhất. Ở lỗ mũi người lớn khỏe mạnh chúng chiếm khoảng 30%, và tỷ lệ này trên da là 20%.  Nhiễm trùng do tụ cầu đa dạng từ những nhiễm trùng da, vi khuẩn có thể vào máu, di bệnh tới các cơ quan khác trong cơ thể (phổi, tim van tim, xương, thần kinh trung ương,...) gây ra những tình trạng nặng nề đe dọa đến tính mạng người bệnh. Bệnh cảnh trầm trọng nhất là khi nhiễm trùng huyết gây ra hội chứng sốc nhiễm khuẩn, toàn trạng người bệnh xấu đi rất nhanh, nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong. Tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân nhiễm trùng do tụ cầu là khoảng 20 – 40%. 

Trung tâm Điều trị bệnh phổi hiếm và các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung ương hàng năm tiếp nhận hàng chục bệnh nhân bị nhiễm trùng do tụ cầu có biến chứng đa cơ quan và điều trị thành công. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu ca bệnh nữ trẻ tuổi 17 tuổi nhập viện với bệnh cảnh suy hô hấp cấp – shock nhiễm trùng do căn nguyên tụ cầu, tổn thương đa cơ quan rất nặng có nguy cơ tử vong. Bệnh nhân T.T.H, nữ 17 tuổi, vào viện vì sốt, khó thở. Bệnh diễn biến khoảng 1 tuần trước vào viện, sau khi bị cúm, bệnh nhân thấy đau cột sống thắt lưng âm ỉ, hạn chế vận động, sau đó xuất hiện sốt cao 39 – 40 độ C liên tục trong ngày, khó thở tăng dần, cả 2 thì, ho nhiều, ít đờm trắng, tức ngực 2 bên, mệt mỏi ăn kém đi khám tại bệnh viện Thái Bình chẩn đoán viêm phổi nặng/ thoát vị đĩa đệm chuyển Bệnh viện Phổi Trung ương. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng rất nặng đe dọa tính mạng, bệnh nhân tỉnh, rất mệt, phù toàn thân, khó thở thường xuyên, phải hỗ trợ thở oxy mask túi 12l/p, sốt cao 40 độ C, nhịp tim nhanh 140 -150 lần/ phút, huyết áp 100/60mmHg, tổn thương đông đặc rải rác cả 2 bên phổi, bệnh nhân ngay lập tức được hỗ trợ thở máy không xâm nhập, làm các xét nghiệm tìm căn nguyên gây bệnh, điều trị thuốc tích cực bao phủ cả căn nguyên vi khuẩn gram âm và gram dương. Tình trạng bệnh nhân xấu đi rất nhanh vào ngày thứ 2 sau khi nhập viện, tình trạng khó thở không cải thiện, huyết áp tụt, bệnh nhân tiếp tục sốt cao liên tục , đau cột sống thắt lưng nhiều, và có dấu hiện đi vào sốc nhiễm khuẩn. Chụp phim cắt lớp vi tính đánh giá lại phát hiện tổn thương phổi tiếp tục tiến triển, tạo hang lan tỏa 2 bên trường phổi, xuất hiện thêm tràn khí màng phổi 2 bên, MRI cột sống có tổn thương đĩa đệm L4-L5, áp xe áp xe cơ thắt lưng chậu trái, chưa thấy có tổ chức sùi van tim. Cấy máu tìm ra căn nguyên vi khuẩn là tụ cầu vàng, bệnh nhân nhanh chóng được đặt nội khí quản, thở máy xâm nhập, lọc máu, dẫn lưu khí khoang màng phổi, truyền máu và điều trị thuốc kháng sinh chống tụ cầu. Lâm sàng bệnh nhân bắt đầu cải thiện, bệnh nhân giảm sốt, cai được máy thở. Rất không may, bệnh nhân khi điều trị thuốc xuất hiện dị ứng và phải đổi thuốc, khi đổi thuốc bệnh nhân xuất hiện tác dụng giảm 3 dòng máu của thuốc. May mắn sao, sau 42 ngày điều trị chiến đấu với bệnh tật, bệnh nhân đã được ra viện, bệnh nhân không còn đau cột sống thắt lưng, không sốt, không khó thở, xquang phim phổi cải thiện tốt, vẫn còn hủy xương đốt sống L4-L5, hẹp đĩa đệm, đã hết khối áp xe cạnh sống. 

Bệnh nhân về nhà tiếp tục uống thuốc theo đơn và tái khám lại 1 tháng/1 lần. Vào tháng thứ 6 bệnh nhân được chụp lại MRI cột sống tổn thương xương đã hết hoàn toàn, đĩa đệm vẫn còn hẹp nhẹ. Tới ngày khám lại, T.T.H được mẹ đưa tới viện, em xinh tươi khác hẳn lúc nằm viện, cái tuổi trẻ phơi phới, em tươi cười nói: “Lúc em ốm, nghĩ em sắp chết mà mẹ em khóc suốt. Giờ em hoàn toàn bình thường, không đau cột sống, không thấy trong người có gì bất ổn cả. Quá trình nằm viện nếu không được các bác sỹ và điều dưỡng nhiệt tình chăm sóc và điều trị thì chắc em đã không có mặt lúc này rồi.”

T.T.H chỉ là một trong những trường hợp nhiễm trùng do tụ cầu, có những bạn trẻ sau khi nặn mụn với tay bẩn, hoặc những bác bệnh nhân bị đái tháo đường có biến chứng bàn chân khi bàn chân bị loét bị thương mà không để ý phải nhập viện đều phát hiện ra căn nguyên tụ cầu. Như vậy nguy cơ nhiễm trùng do tụ cầu có thể có ở mọi lứa tuổi, mọi đối tượng, và thường xâm nhập vào cơ thể qua các tổn thương ở da. Trong trường hợp của T.T.H thì có thể sau cúm suy giảm miễn dịch mà vi khuẩn khu trú từ đường mũi vào trong phổi gây bệnh và di bệnh đến xương và cơ cột sống.

Nhiễm trùng do tụ cầu có tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán sớm và kịp thời vì vậy với những bạn trẻ cần tránh nặn mụn bằng tay bẩn, đặc biệt vùng quanh miệng nơi khu trú nhiều vi khuẩn, hoặc ở những bệnh nhân sau chấn thương hoặc tai nạn sinh hoạt có những vết thương hở xuất hiện các triệu chứng sốt cao, ho, khó thở hoặc đau cột sống thì cần đến bệnh viện để khám và kiểm tra. Trung tâm Điều trị bệnh phổi hiếm và các bệnh nhiễm khuẩn hô hấp, Bệnh viện Phổi Trung Ương là khoa chuyên sâu điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn hô hấp và bệnh lý phổi kẽ, các bác sỹ trong khoa giàu kinh nghiệm, đào tạo bài bản là nơi đáng tin cậy cho người bệnh đến khám và kiểm tra sức khỏe.